Jaarrekening 2018

Onderhoud kapitaalgoederen

1. Integrale openbare ruimte

Stand van zaken

Apeldoorn is een ‘Buitenstad’ met veel groen en een openbare ruimte die schoon, heel en veilig is. Het is het stamkapitaal van onze gemeente. Verduurzaming en ‘voorraadbeheer’ zijn centrale opgaven voor de toekomst. Het voorraadbeheer betreft het zodanig in standhouden van de voorzieningen dat een veilig en economisch verantwoord gebruik mogelijk is. Als uitgangspunt voor het onderhoud geldt het niveau B volgens het handboek openbare ruimte van CROW. Als de kapitaalgoederen versleten raken dienen ze te worden vernieuwd of vervangen. In 2016 is uit het onderzoek ‘Grip op kapitaalgoederen’ gebleken dat de vervangings- en vernieuwings-middelen voor de meeste kapitaalgoederen voldoende zijn. Voor het groen zijn structureel aanvullende middelen nodig. Voor bruggen en kunstwerken zijn de middelen voor de langere termijn onvoldoende. Hieronder volgt een beschrijving van de situatie per voorzieningstype. Behalve het normale onderhouds- en vervangingsregime krijgt de integrale vernieuwing van de openbare ruimte in de oudere wijken extra aandacht onder de noemer Revitalisering (zie ook programma 3). Verder werken wij aan andere instrumenten ter bevordering van de integraliteit, zoals een integraal afwegingskader voor projecten en een instrument voor monitoring op basis van waarden.

We hebben onze bedrijfsvoering en middelen inmiddels dusdanig op orde dat we een goede basis kunnen waarborgen. Maar het kan beter; we denken met het beheren en onderhouden van onze openbare ruimte meer te kunnen bijdragen aan voor onze stad belangrijke thema’s en programma’s. Deze manifesteren zich immers in de openbare ruimte, zoals de comfortabele gezinsstad, onze groene uitstraling en onze bereikbaarheid. We zijn daarom aan de slag gegaan met assetmanagement. In het nieuwe wegenonderhoudsplan, dat op 29 november in de gemeenteraad is gepresenteerd,  is bovenstaande werkwijze aangekondigd en deels ook al toegepast. Als vervolg laten wij in 2019 een integraal vervangingsprogramma voor de openbare ruimte zien. Daarnaast is in 2018 gestart met de pilots voor het revitaliseren van drie woonbuurten. (zie Programma 3, par 3.1)

a

2.a. Groen

Stand van zaken

Groen is een onderscheidende kwaliteit van Apeldoorn. Het is ons natuurlijke kapitaal. De budgetten voor onderhoud zijn toereikend om te kunnen voldoen aan het onderhoudsniveau. Maar ze zijn ontoereikend om in de vervangingsopgave op de lange termijn te kunnen voorzien. In deze begroting hebben wij investeringsruimte voorzien om een eerste aanzet te kunnen maken met de vervanging en vernieuwing van oudere bomen en beplantingen. Een vervangingsplan voor de langere termijn volgt in 2019.Hoewel het dagelijkse onderhoud goed op orde is, is de belevingswaarde vanwege bezuinigingen de laatste jaren behoorlijk versoberd. Dat blijkt ook uit het waarderingscijfer voor uitstraling dat maar net een voldoende haalt. In het kader van het groenplan wordt gewerkt aan versterking van het groen en verbetering van de uitstraling. Groen kent een grote betrokkenheid bij de bevolking die zich vertaalt in bewonersparticipatie. Daarmee voegen bewoners zelf kwaliteit aan hun eigen woonomgeving toe. Inmiddels zijn er ruim 200 initiatieven.

De gehele groene openbare ruimte is conform het vastgestelde onderhoudsniveau onderhouden.
De extreme hitte en droogte in zomer en najaar heeft laten zien dat groen belangrijk is voor de verkoeling van de stad. Tegelijk had dit ook gevolgen voor het beheer van het groen. Enerzijds doordat er weinig onkruidgroei was, maar anderzijds omdat er veel watergifte nodig was. Vermoedelijk is er als gevolg van de droogte in 2019 meer uitval van struiken en bomen te verwachten dan in andere jaren  Verder is in 2018 de eikenprocessierups verder toegenomen en dus ook de bestrijding hiervan.
Het extra investeringsgeld  is gebruikt om de uitstraling van het groen in de stad te verbeteren, door het aanbrengen van extra kleur op zichtlocaties (o.a. bloembakken Loolaan, kleur in het Oranjepark, vaste plantenvakken in het Sprengenpark en inzaaien van wilde flora). Er is extra aandacht besteed aan een kleurimpuls in de dorpen, waarbij dorps- en buurtraden intensief zijn betrokken. Circa 700 bomen zijn vervangen, op vele locaties verspreid door Apeldoorn, en ondergrondse wortelconstructies zijn aangebracht in bijvoorbeeld de Parkenbuurt, Roggestraat, Boogaartslaan en Molecatenlaan. Op vele locaties verspreid over Apeldoorn zijn slechte heestervakken vervangen of gerenoveerd.
In 2018 is Apeldoorn Europees City of Trees geworden. In dat kader zijn er diverse presentaties en excursies gegeven. In het najaar heeft de raad het Integraal Uitvoeringsprogramma ‘Groen en biodiversiteit’ (2019-2022) vastgesteld.  Dit plan richt zich met name op versterking van het groen en is tot stand gekomen in samenspraak met wijkraden en bewoners.
Het waarderingscijfer voor de uitstraling van het groen was met 68% tevredenheid in 2018 gelijk aan 2017.

b

2.b. Wegen

Stand van zaken

In 2014 is gestart met de uitvoering van de maatregelen die zijn opgenomen in het ‘Herstelplan Wegen (fiets-, voetpaden en wegen)’. Mede door de extra provinciale middelen zijn wij inmiddels voorspoedig op weg in het aanpakken van slechte verhardingen. In het MJOP Wegen 2017-2019 is het programma voor drie jaar opgenomen. De verwachting is dat de werkvoorraad  op de asfaltverhardingen in 2018 binnen de grenzen komt van wat is aangemerkt als gewenste werkvoorraad. Ingaande 2016 hebben wij het principe geïntroduceerd om asfaltverhardingen in woonbuurten om te zetten in klinkerverhardingen. Dat vraagt weliswaar een grotere investering op de korte termijn, maar heeft in veel gevallen financiële- en duurzaamheidsvoordelen voor de langere termijn.

In 2018 zijn de wegen en fiets-/wandelpaden conform het 'Uitvoeringsplan Onderhoud Wegen & Kunstwerken 2018' in uitvoering gebracht. Een aantal projecten is doorgeschoven naar 2019. Dit zijn met name de werken met een bredere scope dan enkel het op orde brengen van de technische kwaliteit. De gemiddelde kwaliteit van de wegen in Apeldoorn (minimaal kwaliteitsniveau B) is inmiddels toegenomen tot ca. 87%. Vooral de asfaltwegen zijn in kwaliteit toegenomen, wat ook de insteek was van het Herstelplan Wegen. Daarmee is de basis op orde, hoewel we nog op de ondergrens zitten van wat wenselijk is (tussen de 87% en 90%).

3. Openbare verlichting

Stand van zaken

De openbare verlichting in Apeldoorn is een stuk duurzamer geworden. Op het gebied van energie efficiënte verlichting is Apeldoorn een koploper. De helft van het areaal (ca. 15.000 lichtmasten) was al redelijk energie efficiënt en dimbaar. De afgelopen jaren heeft de gemeente Apeldoorn 6.000 minder energie efficiënte armaturen vervangen voor een dimbare LED variant. In 2017 zijn alle werkzaamheden (onderhoud, vervanging en nieuwbouw) aan de openbare verlichting opnieuw aanbesteed. De focus voor de komende jaren ligt op het vervangen van de minder energie efficiënte woonstraatverlichting (rondstralend) voor een dimbare LED variant. Met de vervanging dragen wij bij aan een duurzame en in de toekomst CO2 arme stad. De openbare verlichting is een onderdeel binnen integraal ‘voorraadbeheer’.

In 2018 zijn 780 rondstralende armaturen (woonstraatverlichting) en 180 armaturen op hoofdwegen vervangen voor een dimbare ledvariant. Met deze vervangingen hebben we een stap gezet naar een duurzame en CO2 arme stad. De energiebesparing die gerealiseerd is komt overeen met het elektrische jaarverbruik van circa 30 huishoudens.

4. Bruggen

Stand van zaken

De bruggen voldoen aan de functionele eisen. Uitzondering hierop vormt de Freulebrug, waarover u separaat bent geïnformeerd. Er was in 2013 sprake van een achterstand in onderhoud en van discrepantie tussen onderhoudsbehoefte en de beschikbare middelen. Deze problematiek is daarom meegenomen in het Herstelplan Wegen. Daarbij is het budget verhoogd naar de technische budgetbehoefte. Het onderhouden en vervangen van bruggen maakt deel uit van integraal voorraadbeheer.

In 2018 zijn de bruggen conform het 'Uitvoeringsplan Onderhoud Wegen & Kunstwerken 2018' in uitvoering gebracht. Wegens de onderhoudsurgentie van de Schakelbrug in De Maten is deze brug toegevoegd aan het programma van 2018. Ruimte is gevonden binnen het bestaande budget van bruggen, mede doordat de werkzaamheden aan De Freule zijn doorgeschoven naar 2019.   

5. Begraafplaatsen

Stand van zaken

In de MPB 2014-2017 heeft uw raad ingestemd met een éénmalige aanvulling van € 350.000 in de reserve begraafplaatsen. Naar aanleiding van een zorgwekkende terugloop van de egalisatiereserve is een plan van aanpak voor verbetering van de exploitatie gemaakt. Inmiddels is van een terugloop van de reserve geen sprake meer. De éénmalige aanvulling in combinatie met de nieuwe visie op de aanpak zorgt ervoor dat de reserve de komende jaren op peil blijft.

De exploitatie van de voorziening begraafplaatsen is dit jaar positief afgesloten, zodat de voorziening enigszins is gegroeid. We hebben de Beheersverordening Begraafplaatsen uit 2006 vervangen door een nieuwe versie. Hiermee sluiten we aan bij de model VNG-verordening en spelen we in op nieuwe producten en ontwikkelingen. Het onderzoek naar een natuurbegraafplaats in de omgeving van Heidehof is nog niet in de fase dat definitieve duidelijkheid gegeven kan worden. Als reactie op een door ons ingediende zienswijze op de gewijzigde omgevingsverordening heeft de provincie bereidheid getoond met de gemeente Apeldoorn mee te willen denken over een oplossing.  
Het beheer en onderhoud op de begraafplaatsen Heidehof, Soerenseweg, Uddel, Beekbergen en Wenum Wiesel heeft in 2018 conform het onderhoudsplan plaatsgevonden. In 2018 is op de begraafplaats in Uddel een inhaalslag qua beheer gemaakt.

6. Water & riolering

Stand van zaken

In 2017 wordt het jaarprogramma van Rioleringsplan 2016-2020 uitgevoerd. Speerpunten van het plan zijn anticiperen op klimaatverandering door het afkoppelen van regenwater en de openbare ruimte meer geschikt maken voor de opvang van regenwater. Er wordt ingezet op het afkoppelen van 6 ha verhard oppervlak o.a. in de openbare ruimte, bij scholen en particulieren door middel van een subsidieregeling. Samen met het waterschap wordt gewerkt aan een verdere verduurzaming van de afvalwaterketen. Een reguliere taak is het dagelijks beheer en groot onderhoud van de riolering. Onderzoek toont aan dat de staat van de riolering in Apeldoorn gemiddeld goed is. Daarom zijn vanaf 2017 voor een periode van 10 jaar de vervangingsinvesteringen in de riolering verlaagd. Er wordt wel meer ingezet op reparatie.

Binnen het programma zijn diverse projecten uitgevoerd, waarvan de belangrijkste: maatregelen tegen wateroverlast, waterkwaliteitsmaatregelen, groot onderhoud en verbeteringen in de riolering, beekherstel en diverse afkoppelprojecten. In 2018 is specifiek ingezet op een aantal knelpunten zoals het aanpakken van sterk (chemisch) aangetaste rioolputten. Verder zijn in 2018 een 13 panden in het buitengebied aangesloten op het openbaar riool (Beekbergsebroek) en is 7,9 ha afgekoppeld van verhard oppervlak, zowel bij de omvorming van wegen (o.a. de Parkenbuurt) als autonoom afkoppelen (Omnizorg & Zwitsal locatie). Ook is in 2018 een ernstig wateroverlastknelpunt in Veldhuizen aangepakt en is de Tullekensmolenvijver gebaggerd. Voor het werkveld water en riolering is de systematiek van assetmanagement geïmplementeerd. Voor beekherstel zijn in 2018 de Ugchelsebeek (midden & –noord) en de Schoolbeek afgerond en is gestart met het herstel van de beek in Kerschoten (winkelcentrum). Daarnaast is een start gemaakt met het terugbrengen van de Grift in de Grifthof.

7. Verkeersapparatuur

Stand van zaken

Er zijn contracten gesloten met alle leveranciers van verkeersapparatuur voor het beheer en onderhoud evenals het verhelpen van storingen. Daarnaast wordt er voor de verkeersregelinstallaties een jaarlijks vervangingsprogramma uitgevoerd. In 2016 werden enkele verkeer strengen uitgerust met gekoppelde regelingen (groene golf). Daarnaast wordt het vervangingsprogramma integraal uitgevoerd in combinatie met het uitvoeringsprogramma Wegen.

In 2018 zijn circa 10 nieuwe intelligente verkeersregelinstallaties (I-VRI’s) geplaatst, waaronder aan de Europaweg, de Laan van Westenenk, Marchantstraat, Laan van Spitsbergen en Arnhemseweg. Samen met de kruising Hofveld/Ravenweg (in 2017 gerealiseerd) zijn nu in Apeldoorn tien I-VRI’s operationeel. Op de I-VRI’s draaien enkele pilots voor netwerkregelingen. Ook is in 2018  de regensensor geactiveerd bij kruispunt Molenstraat/Burg. Jhr. Quarles van Uffordlaan om fietsers meer groen te geven in de regelingen. Dat wekte de interesse van de landelijke media.

a

9. a. Gemeentelijk vastgoed - gebouwen

Stand van zaken

Met betrekking tot het onderhoud wordt gewerkt met Meerjarenonderhoudsplannen (MJOP’s), conform de NEN 2767 overeenkomstig het in 2017 door u vastgestelde Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf. Voor het merendeel van ons vastgoed zijn MJOP’s beschikbaar. Uitzonderingen hierop zijn objecten waarvoor afstoot/verkoop wordt overwogen en het vastgoed in projectontwikkelingsgebieden. Hier wordt alleen het hoognodige onderhoud uitgevoerd. De MJOP’s zijn leidend voor de wijze en mate van uitvoering van het onderhoud en vormen de (financiële) basis voor de onderhoudsvoorziening binnen het Vastgoedbedrijf.Voor een aantal objecten geldt dat het eigenarenonderhoud is belegd bij de huurder van het vastgoed. Dit geldt voor Orpheus, Coda, Omnisport en de Accresportefeuille. De gemeente streeft in lijn met haar eigenaars rol naar een goede regie en sturing op het door deze partijen uit te voeren eigenarenonderhoud van haar eigen vastgoed.In de paragraaf Vastgoed is terug te lezen dat de komende jaren wordt gewerkt aan diverse projecten zoals renovatie stadhuis en nieuwbouw parkeergarage Anklaar en Werkgebouw Noord. Voor deze objecten zal te zijner tijd een (nieuw) MJOP opgesteld dienen te worden.

In 2017 hebben we met Accres nieuwe afspraken gemaakt voor het uitvoeren van het onderhoud en de bijbehorende bekostigingssystematiek. Het MJOP is vastgesteld voor 20 jaar, uitbetaling vindt plaats op basis van de jaarplannen, en achteraf vindt verantwoording en verrekening plaats.
In kader van dienstverleningsovereenkomst (dvo) onderhoud 2018 zijn diverse werkzaamheden met bijbehorend budget doorgeschoven naar 2019. Dit onder andere vanwege de koppeling met verduurzamingsactiviteiten in 2019, waardoor werk met werk gemaakt kan worden. In 2018 is een format opgesteld met KPI’s als sturing- en  verantwoordingsdocument tussen de gemeente en Accres. In 2019 wordt de dvo onderhoud aan de hand van dit format geëvalueerd.

Eind 2017 is het huurcontract tussen ons en Libéma voor het Omnisportcentrum verlengd tot 1-1-2023. Wij en Libema zijn in overleg over het verduidelijken van de onderhoudsafspraken. De gesprekken zijn in een vergevorderd stadium maar nog niet geformaliseerd. Het budget eigenarenonderhoud 2018 is door Libema overgedragen aan ons, waaruit wij de noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden in 2018 hebben bekostigd.

In 2019 wordt het MJOP voor het Woldhuis 11 - na afronding van de renovatie -  opgesteld. Voor de overige objecten binnen het landgoed Woldhuis kan pas een MJOP worden opgesteld wanneer duidelijk is of deze onderdeel gaan uitmaken van de erfpachtovereenkomst of onder de verantwoordelijkheid van de gemeente blijven vallen. In de paragraaf Vastgoed wordt hier verder op ingegaan.

Het budget is gebaseerd op de storting in de onderhoudsvoorziening Vastgoedbedrijf, terwijl de realisatie is gebaseerd op de daadwerkelijke onttrekking uit deze onderhoudsvoorziening.

b

9. b. Gemeentelijk vastgoed - sportvelden

Stand van zaken

In het verleden is een deel van de gemeentelijke veldsportaccommodaties (velden en bijbehorende kleedgebouwen) geprivatiseerd naar verenigingen die de accommodaties in gebruik hebben. Een deel - circa 35 velden - is nog gemeentelijk eigendom. Beleid van de gemeente is om het onderhoud van het entouragegroen over te laten nemen door de verenigingen. Een groot aantal overeenkomsten met de verenigingen is hier al op aangepast. Ook de energielasten worden zoveel mogelijk bij de verenigingen belegd door aansluitingen rechtstreeks op naam van de gebruikers te stellen.

Op logische contractmomenten wordt aandacht besteed aan de overdracht van entouragegroen, bijvoorbeeld bij een herziening of aflopend contract. Deze hebben zich in 2017 voor gedaan bij onder andere Robur ‘58 maar zijn uitgesteld met het oog op het komen tot een eenduidige beleidslijn ten aanzien van het vastgoed voor sport. De renovatie van de kleedaccommodaties van Robur ’58 is in 2018 opgestart en wordt in het eerste kwartaal 2019 afgerond.

Onderhoudsbudget gemeentelijke kapitaalgoederen exclusief interne uren (overhead)

Omschrijving

Begroot

Realisatie

1

1. Integrale openbare ruimte

2

a

2.a. Groen

4.068.000

3.797.000

b

2.b. Wegen

2.481.000

2.371.000

3

3. Openbare verlichting

554.000

447.000

4

4. Bruggen

95.000

95.000

5

5. Begraafplaatsen

258.000

174.000

6

6. Water & riolering

1.299.000

1.340.000

7

7. Verkeersapparatuur

342.000

302.000

9

a

9. a. Gemeentelijk vastgoed - gebouwen

3.647.000

4.348.000

b

9. b. Gemeentelijk vastgoed - sportvelden

ga terug