2.5.2 Grondbeleid
Beleidsmatige thema’s
Wij willen een beslissende rol spelen in het realiseren van ruimtelijke en maatschappelijke doelen van onze gemeente. Dat doen we door onze eigendommen creatief in te zetten en de publiekrechtelijke en privaatrechtelijke instrumenten te gebruiken die we hebben. De rode draad van de MPB 2019-2022 en het college werkprogramma ‘Krachtig Verder’ 2018-2022 betreffen de vier strategische doelen en de drie top thema’s die voor onze werkzaamheden de basis vormen.
Vier strategische doelen:
1. Ondernemende stad
2. Toeristisch toplandschap
3. Comfortabele gezinsstad
4. Duurzaam Apeldoorn
Drie top thema’s
- Apeldoorn inclusief
- Burgerparticipatie & revitalisering
- Financieel gezond
Op meerdere manieren wordt door de eenheid Projecten, Vastgoed en Grond een bijdrage geleverd aan deze doelen en top thema’s. We werken daarbij samen met het bedrijfsleven en andere partners. Het vertrekpunt daarbij is om de doelen vanuit het team Grond zodanig te formuleren zodat we kunnen aantonen op welke wijze bijgedragen wordt aan deze doelen. In de bedrijfsvoering rapportages 2019 (MPG) wordt hierover gerapporteerd.
Ons grondbeleid
Na een aantal moeilijke jaren staat het Grondbedrijf er nu weer goed voor. Het weerstandsvermogen en de programmering zijn op orde. Dat is onder meer te danken aan maatregelen om de crisis door te komen en aanpassingen van de regels: Voor de komende jaren wordt ingezet op het mogelijk uitvoeren van aanvullend woning- en bedrijventerreinprogramma dat past bij onze strategische doelstelling ‘de comfortabele gezinsstad’ en de ondernemende stad.
Grote veranderingen
Het Grondbedrijf heeft de laatste jaren te maken gehad met grote veranderingen in de omstandigheden. Onder andere de komst van de SER-ladder die duurzame verstedelijking voorschrijft op basis van afstemming van programma’s binnen de regio. Provincies hebben de regie bij de afweging van belangen die verder gaan dan een gemeente of de regio. Van gemeenten wordt verwacht dat zij ruimtelijke afwegingen afstemmen met anderen die in de regio actief zijn op de markt.
Van actief naar faciliteren
Het accent is verschoven van het stellen van beperkingen (ordening) naar het faciliteren (uitnodigen, verleiden) van ontwikkelingen. Daarmee heeft de markt een belangrijkere positie gekregen in de ruimtelijke afwegingen. Daarbij is het ons uitgangspunt dat we faciliterend grondbeleid voeren, als publieke doelen zonder actief grondbeleid kunnen worden gerealiseerd. De Wet Ruimtelijke Ordening heeft in 2008 die verschuiving van de overheid als ‘actieve marktspeler’ naar ‘facilitaire marktmeester’ juridisch mogelijk gemaakt. We hebben veel betere instrumenten gekregen om de kwaliteit van gebiedsontwikkeling en het kostenverhaal te waarborgen. Ook met de nieuwe Omgevingswet houden we de mogelijkheid om die afweging te maken. We blijven beseffen dat grondbeleid geen doel op zich is, maar een middel om ons programma en beleid op het gebied van de ruimtelijke ordening te realiseren. We hebben gekozen voor een nieuwe aanpak. We willen tegenwoordig als regisseur faciliteren en uitnodigen zonder zelf van te voren de productie rol (inkoop, bewerking, verkoop) op te eisen.
De kaders van ons grondbeleid
Voor ons grondbeleid hebben wij een vijftal kaders vastgesteld.
- We kiezen voor een regierol op de grondmarkt en laten de productie van bouwrijpe grond over aan andere partijen. We leggen wel zelf de grote infrastructuur aan, zoals voorzieningen voor een hele wijk.
- We gaan minder bouwgrond produceren waaraan risico’s zijn verbonden. We gaan grond sneller verkopen. We verminderen onze voorraad aan ruwe grond op een manier die bedrijfseconomisch verstandig is.
- We handelen met een brede blik op de grondmarkt. We nodigen uit, denken mee, staan open en nemen zorg uit handen. We denken meer vanuit een langjarige businesscase met:
- bijzondere vormen van beheer;
- betrokkenheid van eigenaren en gebruikers;
- meer aandacht voor ketens rond tijdelijk en definitief gebruik van grond;
- meer ruimte voor natuurlijk en aan de omstandigheden aangepast ontwikkelen.
We kiezen ervoor om samen te werken met partners.
- Het Grondbedrijf heeft dezelfde positie als een particulier die een ontwikkeling realiseert. Het moet zich ook commerciëler gaan gedragen. En veel aandacht besteden aan verlaging van de operationele kosten.
- Elke situatie kan anders zijn. We leggen de keuzen die we in bepaalde gevallen maken over regie en productie, vooraf duidelijker aan u voor. Daarbij geven wij u de argumenten waarom we voor een bepaald instrument kiezen, een stevige verkenning van de economische uitvoerbaarheid en een goede risicoanalyse.
Grondbedrijf
Een van de instrumenten voor de uitvoering van ons grondbeleid is het Grondbedrijf. Het Grondbedrijf werkt mee aan de ruimtelijke ontwikkelingen die de Apeldoornse samenleving wil realiseren, faciliteert die ontwikkelingen en helpt mee bij de uitvoering ervan. Het helpt ook mee om ons doel te bereiken dat het feitelijke gebruik van grond klopt met het ruimtelijk gebruik dat we in onze maatschappij willen. Het Grondbedrijf neemt de ene keer actief de regie, faciliteert de andere keer ontwikkelingen en verleent daarnaast deskundige financieel-economische begeleiding in projecten. Dit laatste met als doel een zo goed mogelijk financieel resultaat te bereiken binnen elk project. Het Grondbedrijf moet een gezond bedrijf zijn. Dit houdt in dat het Grondbedrijf op eigen kracht ervoor zorgt dat het een financiële reserve heeft die groot genoeg is om financiële risico’s in lopende en toekomstige projecten op te vangen. Het Grondbedrijf toetst alle beleidsvoorstellen in lopende en toekomstige publieke projecten aan die voorwaarde. Over projecten waarvoor private partijen het initiatief nemen, geeft het Grondbedrijf advies vanuit haar doelstellingen.