2.1.2.2 Risico's AD incl. sociaal domein

Als we een overzicht maken van de risico’s in de AD en bepalen hoe groot die zijn, kijken we naar:

• de kans, dat een risicogebeurtenis zich voordoet;
• de financiële gevolgen van een risico;
• de invloed op de prestaties en het imago van de gemeente.

Die risico’s komen voor een deel af en toe voor en zijn voor een deel altijd aanwezig. Bij de bepaling van de grootte van de risico’s gaan we ervan uit, dat structurele risico’s in vier jaar worden gedekt door ombuigingen binnen de begroting, aanpassing van beleid of beheersmaatregelen. Dit leidt tot een verdubbeling van de financiële gevolgen. Het 1e jaar zijn de gevolgen 100%, het 2e jaar 67%, het 3e jaar 33% en het 4e jaar 0%.
We hebben de grootte van de risico's van de AD nu berekend op € 37 miljoen. In de MPB 2019-2022 gingen we nog uit van een risicobedrag van € 13,2 miljoen. De toename van het risico betreft vooral de jeugdzorg en de WMO.

Grafiek 4.3: Ontwikkeling risico's Algemene dienst en financieel effect

Hieronder gaan we in op de TOP-risico's van de AD. Dat zijn de risico's met een kans van minimaal 25% dat ze gebeuren en met een financieel gevolg van meer dan € 1.000.000.

TOP-risico’s AD

Het financiële gevolg van onze risico’s ramen we op € 37 miljoen. De financiële TOP-risico’s  
calculeren we op € 31,6 miljoen, waarvan € 27,9 miljoen in het sociaal domein. We geven een toelichting op de TOP-risico's en beheersmaatregelen in het programma waar het risico is. We geven hier een overzicht.

TOP-risico's algemene dienst

Ten opzichte van de financiële TOP-risico’s in de MPB 2019-2022 zijn enkele TOP-risico's gewijzigd of vervallen:

Gewijzigd
741 BTW compensatiefonds (opnieuw TOPrisico)
In de MPB 2019-2022 was dit risico als TOP-risico vervallen. De toevoeging uit het BTW compensatiefonds hadden we verlaagd, omdat we verwachtten, dat de bijdrage uit het fonds lager zou uitvallen dan geraamd. In het najaar van 2018 kregen we signalen, dat er een aanzienlijk risico blijft dat de uitkering lager zal uitvallen. Daarom is het weer een TOP-risico.

641 Structureel onvoldoende budget Jeugdhulp
Het risicoprofiel is na de jaarrekening 2018 met €  10.000.000 euro naar boven bijgesteld als gevolg van fors oplopende financiële tekort in 2018 (19,7 miljoen euro waarvan 13,4 miljoen structureel). In 2018 is een fors tekort op de Jeugdhulp ontstaan. Uit landelijk onderzoek blijkt dat kosten jeugdhulp jaarlijks met 6 tot 8% toeneemt in Nederland. Voor Apeldoorn zou dit gaan om jaarlijks 3 miljoen euro aan toename van de kosten jeugdhulp. Zonder aanvullende bijdrage vanuit het Rijk en/of forse maatregelen kunnen we de kosten van jeugdhulp niet structureel dekken. Bij ongewijzigd beleid per 1/1/2019 verwachten we dat de kans 75% is op een maximaal structureel tekort van
€ 13.000.000  op de budgetten voor Jeugdhulp.

561 Onderwijshuisvesting (toename risico met € 500.000)
Risico is, dat schoolgebouwen leeg komen te staan door teruglopende leerlingaantallen, waardoor schoolbesturen de exploitatie niet meer rond kunnen krijgen. In 2018 hebben we de scholen die de komende jaren mogelijk in aanmerking komen voor herontwikkeling geïnventariseerd. Daarbij signaleren we een hoger risico (€ 500.000) dan we bij de opstelling van de MPB 2019-2002 hadden geraamd.

761 Structureel onvoldoende budget WMO (toename € 2,5 miljoen en kans van 40% naar 70%)
We hebben te maken met oplopende kosten voor de lokale wmo (begeleiding, dagbesteding) door toename van het aantal cliënten en (dure) maatwerkvoorzieningen. Ook voor huishoudelijke hulp (schoon huis) lopen de kosten op als gevolg van het abonnementstarief per 2019.
Voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang is het de bedoeling dat vanaf 2021 het huidige model van centrum- gemeenten en historische kosten wordt vervangen door een objectief verdeelmodel gebaseerd op doordecentralisatie van bw/mo taken naar alle gemeenten. Dit zou grote gevolgen hebben voor de centrumgemeenten, Apeldoorn en Arnhem in het bijzonder, en zou ook gevolgen kunnen hebben voor de zorg voor een groep kwetsbare inwoners in onze gemeente. Rijk en VNG zijn op de hoogte van de nadelen van deze systeemwijziging. Wij voeren hierin met een aantal gemeenten een intensieve lobby onder andere gericht op een zorgvuldig en langjarig ingroeipad als het nieuwe model ingevoerd wordt.   

Kans toelichting:
Voor de lokale wmo is het risico groot dat we niet uitkomen met het bestaande budget. In het proces van doordecentralisatie van het budget voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang is nog zoveel onzeker, dat het bepalen van een kanspercentage uitermate lastig is. Gelet op de ontwikkelingen afgelopen half jaar verhogen we de kans op onvoldoende budget naar 70%.

Vervallen.
264 Financiering en rente risico's
De verwachting is, dat de rente komende jaren laag zal blijven. De kans op dit risico is daarom verlaagd. Het is geen TOP-risico meer.

861 Datalek
Een datalek kan tot extra "reparatie"-werkzaamheden leiden. Bijvoorbeeld het informeren van de betreffende burgers, forensisch onderzoek, nemen van additionele beveiligingsmaatregelen, extra communicatie richting pers. Het risicobedrag ( € 200.000) is een geactualiseerde schatting gebaseerd op boetes die in de praktijk door de autoriteit persoonsgegevens worden opgelegd. Dit bedrag is fors lager dan geraamd in de MPB 2019-2022 ( € 1.000.000). Daardoor is het geen TOP-risico meer.

Risicoprofielen risico’s AD

De financiële TOP-risico’s met de grootste kans dat ze gebeuren en het grootste risicobedrag zitten in kwadrant I (rechtsboven) van het risicoprofiel. Daar is de kans groter dan 25% en het risico groter dan €1.000.000.

De matrix laat zien, dat de meeste risico's kleine financiële gevolgen hebben.

De impact van de risico's op het realiseren van onze doelstellingen en op ons imago (niet- financiële risico's) ziet u hieronder. De niet- financiële TOP-risico's zijn de risico's met een kans > 25% en een score van 4 tot en met 6.
De scores betreffen:
- Doelstelling wordt toch gehaald (1), de doelstelling wordt later gehaald (2), de doelstelling wordt niet gehaald (3);
- Imagoschade: geringe schade (1), ernstige schade (2), zeer ernstige schade (3).

Hieronder geven we een overzicht van de niet- financiële TOP-risico's. Het gaat om 13 TOP- risico's, waarvan er 3 tevens een financieel TOP-risico zijn.