1.1 We beperken instroom en verhogen volledige en gedeeltelijke uitstroom door focus op werk.

We beperken instroom en verhogen volledige en gedeeltelijke uitstroom door focus op werk.

• Om het volume bijstandsuitkeringen in evenwicht te brengen met de beschikbare middelen uit de BUIG is een bestandsreductie van 400 uitkeringen nodig. Door optimale inzet van instroombeperking en uitstroombevordering willen wij in de periode 2018-2021 deze reductie realiseren. Dit betekent voor 2018 dat wij streven naar een volumeontwikkeling waarbij de eindstand maximaal 300 uitkeringen boven het beschikbare budget uit komt. Dit betreft een gezamenlijke opgave voor het Werkbedrijf Lucrato en de gemeentelijke eenheid Activering en Inkomen;
• We bieden 48 plekken beschut werk aan voor inwoners die niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen

Toelichting

2018 was op de arbeidsmarkt een goed jaar en dat zagen we ook terug in de daling van ons bijstandsbestand. In een jaar tijd daalde per saldo het aantal uitkeringen met ongeveer 200 tot 3749 uitkeringen. Aan deze daling lag zowel een afname van de instroom (-/-19%) als een toename van de uitstroom (5%) ten grondslag. De instroom van het aantal mensen vanuit de WW of vanwege het verliezen van hun baan daalde met 32%. De uitstroom naar werk was 21% hoger dan vorig jaar. Per saldo dus gunstige ontwikkelingen die elkaar versterkten, waardoor we de doelstelling om het aantal uitkeringen in vier jaar tijd met 400 te laten dalen al voor een groot deel in 2018 realiseerden. Bij deze laatste constatering plaatsen we de kanttekening dat het BUIG-budget dat we van het Rijk ontvangen, fluctueert door o.a. de landelijke ontwikkelingen van de werkloosheid. Dit betekent dat het budget aangepast wordt en dat daarmee de afname van het aantal uitkeringen dat nodig is om uit te komen met het rijksbudget, ook fluctueert.  

In vergelijking met andere grote gemeenten daalde ons bestand meer. Landelijk was de daling 4,9%, ons bestand daalde in 2018 met 5,2%.

In 2018 had Apeldoorn een (indicatieve) taakstelling voor 48 Beschut Werk plekken. Dit houdt in dat we de mogelijkheid hadden om 48 plekken aan te bieden als daar mensen met een
geldige indicatie Beschut Werk voor zijn. In 2018 was het aantal mensen dat beschikbaar was voor Beschut Werk lager dan de taakstelling, waardoor we uiteindelijk 24 plekken hebben ingevuld. Het rijk verbindt geen consequenties aan het niet realiseren van de taakstelling door een gemeente. Uit de meest recente rapportage van het UWV blijkt dat landelijk 64% van de mensen met een positief advies beschut werk aan het werk is. Voor de regio Stedendriehoek ligt dit percentage hoger, namelijk op 73%. Apeldoorn neemt de helft van het aantal Beschut Werk plekken voor haar rekening.

1.2 We bevorderen de start en het behoud van zelfstandig ondernemerschap (Bbz).

We bevorderen de start en het behoud van zelfstandig ondernemerschap (Bbz).

• We bieden jaarlijks 40 uitkeringsgerechtigden ondersteuning bij de start van hun onderneming
• Ondernemers die in financiële problemen geraken, worden financieel ondersteund.

Toelichting

In 2018 ondersteunden we 45 uitkeringsgerechtigden bij het opzetten van hun onderneming. Hiervan startten in 2018 31 inwoners daadwerkelijk een onderneming. 14 inwoners ontvingen in 2018 nog ondersteuning die vóór 2018 met hun onderneming zijn gestart.
32 inwoners stroomden in 2018 succesvol uit en zetten hun onderneming zelfstandig voort. In 2018 ondersteunden we 16 bestaande ondernemers die in de problemen waren geraakt. Hierdoor konden zij ondernemer blijven, waardoor er 62 arbeidsplaatsen binnen die
ondernemingen zijn behouden.

1.3 Wie niet kan werken, stimuleren we om een maatschappelijke bijdrage te leveren.

Wie niet kan werken, stimuleren we om een maatschappelijke bijdrage te leveren.

• Het aantal mensen dat actief participeert in vrijwilligerswerk, in een sociaal activeringstraject, dagbesteding en/of binnen een participatieplaats, groeit in 2018 van 1.500 naar 2.000.

Toelichting

In 2018 deden 2.341 mensen actief mee in de samenleving, via een participatie- of talentplek, activeringstraject of vrijwilligerswerk. De toename werd mede veroorzaakt doordat de activeringscoaches 509 inwoners extra activeerden. Daarmee haalden we de doelstelling.

1.4 Inwoners met een dienstverband in het kader van de Sociale Werkvoorziening zijn via werkbedrijf Lucrato zoveel mogelijk actief bij reguliere werkgevers.

Inwoners met een dienstverband in het kader van de Sociale Werkvoorziening zijn via werkbedrijf Lucrato zoveel mogelijk actief bij reguliere werkgevers.

• De prestaties die van Lucrato worden verwacht, worden ieder jaar tussen de gemeente en Lucrato in afspraken vastgelegd (prestatieafspraak voor 2017 was 800; voor 2018: 848).

Toelichting

In 2018 plaatste Lucrato 813 (68,5%) SW-medewerkers bij een werkgever via een (individuele of groeps-) detachering of een Beschut Werk dienstverband. De doelstelling van 70% is daarmee nagenoeg gehaald. Lucrato merkte dat door het beëindigen van de instroom in de Wsw sinds 1 januari 2015 het aantal mensen met een Wsw-dienstverband daalde. Door aanpassingen in het verleden van de indicatie-eisen voor de Wsw, stroomden SW-medewerkers met de hogere inzetbaarheid uit (o.a. door pensionering). Voor de mensen die nog wel werkzaam zijn bij Lucrato, geldt dat zij gemiddeld minder capaciteiten hebben. Daardoor was het ook moeilijker om hen bij een reguliere werkgever te plaatsen.

1.5 We leveren een extra inspanning om laaggeletterdheid onder inwoners te verkleinen. Voor meer informatie verwijzen we naar het Regionaal Educatieplan.

We leveren een extra inspanning om laaggeletterdheid onder inwoners te verkleinen. Voor meer informatie verwijzen we naar het Regionaal Educatieplan.

• Laaggeletterde Inwoners worden o.a. via de Wet Educatie Beroepsopleidingen (WEB) in staat gesteld om een opleiding gericht op taal en/of rekenen te volgen.

Toelichting

Aventus en TopTaal gaven in 2018 aan 213 inwoners uit onze gemeente een formele taal- en/of rekenopleiding. Dit waren er 156 in 2017. Deze opleidingen worden afgesloten met een officieel erkend diploma.
Naast het formele onderwijs kent de WEB ook non-formeel onderwijs. Dit is onderwijs voor inwoners die grote moeite hebben met lezen, schrijven en/of spreken van de Nederlandse taal. Deze deelnemers krijgen geen erkend diploma. Het Taalhuis gaf 141 inwoners een taalcursus of koppelde hen aan een taalmaatje. Daarnaast gaf het Taalhuis aan 100 inwoners een cursus digitale vaardigheden. In 2018 trainde het Taalhuis 92 vrijwilligers, die vervolgens zelf Nederlandse taalles gaven.
We hebben in het kader van de WEB een nieuwe subsidieregeling gemaakt waarbij we een koppeling maakten tussen taal en een aantal maatschappelijke thema’s (gezondheid, ouderbetrokkenheid, werk, schulden). We verleenden subsidie voor vijf projecten waar 140 inwoners aan deelnamen.

1.6 Vernieuwen van onze dienstverlening gericht op werk, activering en participatie

In 2018 vernieuwen we onze dienstverlening gericht op werk, activering en participatie. Werkzoekenden met goede kansen op werk krijgen ondersteuning van het Werkbedrijf Lucrato. Werkzoekenden met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt bieden we activering (scholing, werkervaring etc.) of een participatieplek.
We ondernemen diverse acties om de uitstroom te bevorderen en de instroom te beperken tot diegenen die recht hebben op een uitkering en niet aan het werk kunnen. Hiervoor is een specifiek actieplan gestart met als doel de BUIG-uitgaven terug te dringen. Uit extern onderzoek blijkt dat Apeldoorn meer uitkeringsgerechtigden heeft dan het landelijk verdeelmodel voorspelt en dat een wezenlijk deel daarvan wordt verklaard door burgers die verblijven in een instelling. Dat is een herkenbaar beeld. Het verdeelmodel van het rijk houdt hier onvoldoende rekening mee; dit hebben wij landelijk onder de aandacht gebracht.
Enkele belangrijke acties zijn:

• Het vernieuwen van het Jongerenloket, waarin we een verbreding aanbrengen van deelnemende partners en gezamenlijk zorgen voor een sluitende aanpak. De inzet is dat elke jongere in Apeldoorn een plek heeft in het onderwijs of op de arbeidsmarkt;
• We breiden de samenwerking uit met ROC Aventus; we zien diverse kansen om via gerichte opleidingen mensen naar de arbeidsmarkt te begeleiden;
• Het aanscherpen van de prestatieafspraken met Werkbedrijf Lucrato, met name gericht op een intensieve inzet in de eerste periode nadat de werkzoekende zich meldt voor een uitkering. In deze zoekperiode zetten we alles op alles om de betrokkene uit de uitkering te houden en aan het werk te krijgen. We werken daarbij samen met uitzendbureaus;
• We brengen het klantenbestand scherp in beeld, inclusief hun arbeidsmarktprofiel en dringen het aantal ontheffingen van arbeidsverplichtingen zo veel mogelijk terug. Immers, iedere inwoner heeft mogelijkheden op zijn of haar eigen niveau; we zoeken op maat wat past bij de betrokkene. Voor het opstellen van klantprofielen gericht op de arbeidsmarkt registreren we elke klant. Hiermee is matching op vacatures gemakkelijker;
• We zijn gestart met het experiment Regelluw, waarbij we een aantal werkzoekenden op een vernieuwde wijze begeleiden. Een groep die in hoge mate zelf de regie in handen krijgt en een groep die we juist intensief ondersteunen. De Universiteit Tilburg onderzoekt welke aanpak het meest rendabel is in termen van uitstroom naar werk. Het onderzoek loopt 2 jaar en conclusies verwachten we dan ook in 2019;
• We zetten extra begeleiding in om statushouders aan de slag te krijgen. Ook is een specifieke aanpak gestart voor mensen met een psychische beperking. Vanuit ESF middelen starten we een project voor 50-plussers;
• Activering en Participatie leunt op brede betrokkenheid; gemeente, maatschappelijk middenveld, sociaal ondernemers en inwoners zetten gezamenlijk de schouders eronder. We weten daarbij dat veel kandidaten uit onze doelgroepen moeilijk op de reguliere arbeidsmarkt een plekje zullen vinden. Daar komt bij dat op de reguliere arbeidsmarkt door digitalisering en robotisering steeds meer laaggeschoold werk verdwijnt; werk dat vaak door onze doelgroepen werd vervuld. Er is een alternatieve economie nodig, een alternatieve arbeidsmarkt, die wordt geboden door sociaal ondernemers;
• Steeds meer werkgevers willen sociaal ondernemen, ofwel omdat zij een innerlijke drive, een missie, hebben, ofwel omdat het voor hen functioneel is. Ondernemers met een missie hebben vaak persoonlijke motieven en willen bijdragen aan maatschappelijke waarden of problemen. Zij gaan op zoek naar een verdienmodel waarbij een beperkte of tijdelijke bijdrage van de overheid volstaat om rendabel te zijn, anderen hebben een verdienmodel waarbij de overheid structureel een bijdrage levert, bijvoorbeeld uit opbrengsten uit ‘bespaarde uitkeringen’. Feitelijk ontstaat een nieuwe beweging tussen de traditionele non-profitorganisaties en het traditionele bedrijfsleven dat economisch rendement zoekt. Sociaal ondernemers verbinden in hun businessmodel het bereiken van sociale doelen en het behalen van financiële winst met elkaar. Het aantal sociaal ondernemers stijgt sterk. Mede door het wegvallen van de traditionele sociale werkvoorziening is er een nieuwe markt ontstaan. We willen een stimuleringsprogramma sociaal ondernemen starten en zullen bovendien het beleid voor ‘social return on investment’ (SROI) uitbreiden. Hiermee binden we tal van nieuwe ondernemers aan ons en scheppen we nieuwe kansen voor werkzoekenden in Apeldoorn en omgeving.

Toelichting

• Het Jongerenloket was volop in ontwikkeling. We startten met een breed overleg waarmee we betere afspraken konden maken met betrokken organisaties over een sluitende ketenaanpak voor jongeren. Daarnaast zijn de cases van 59 Pro/VSO-jongeren besproken waarna zij of naar vervolgonderwijs of werk gingen.
• In 2018 maakten wij afspraken met ROC Aventus over de aansluiting van de arbeidsmarkt op toekomstige kansberoepen. De implementatie hiervan vindt in 2019 plaats.
• Lucrato ontwikkelde in 2018 de dienstverlening door. Zo nodigde zij uitzendbureaus uit om op de beursvloer van Lucrato aanwezig te zijn. Werkzoekenden werden hierdoor direct doorverwezen. Daarnaast maakten wij en Lucrato de afspraak dat werkzoekenden binnen 48 uur bij Lucrato terecht konden voor werk. En dat is gelukt.
• Lucrato heeft in 2018 de mogelijkheden van haar kandidaten in beeld gebracht. Daarnaast spraken onze activeringscoaches onder andere met inwoners die een ontheffing van de arbeidsplicht hadden. Een groot deel van deze inwoners is actief geworden (zie ook de toelichting bij prestatie 1.3).
• In 2018 is het experiment “Zelf aan het stuur en op maat” (voorheen experiment regelluw) gecontinueerd. We kunnen nog niet vooruit lopen op de resultaten van het wetenschappelijke onderzoek, omdat de resultaten in 2020 bekend worden.
• In 2018 startten we met de Werkclub Statushouders. Dit is een samenwerking tussen Lucrato, Vluchtelingenwerk, het onderwijs, inburgeringspartners en de gemeente. De extra inspanningen waren succesvol, er gingen 185 statushouders aan het werk of een studie volgen.
• We activeerden 73 inwoners met een psychische beperking. Hiervan stroomden 21 inwoners uit naar werk of studie. De overige inwoners zetten stappen op weg naar werk of scholing.
• In 2018 screenden wij 150 inwoners van 45-60 jaar. Elke inwoner kreeg een vervolgadvies over werk, scholing of participatie. Deze screening gaf inzicht in de doelgroep. Het bleek dat er ook kansen voor deze doelgroep waren en de reguliere dienstverlening voldoende aansluit bij de doelgroep. Daarom besloten wij om geen specifiek project meer te starten.
• In 2018 waren wij voor de derde keer trede 3 Prestatieladder Socialer Ondernemen gecertificeerd. Ook creëerde wij betaalde banen door in ons inkoopbeleid SROI verplichtingen op te nemen.

Nadat over het jaar 2015 was geconstateerd dat in ons proces ten behoeve van de aanlevering een aantal zaken niet goed bleek te staan, is een wijziging doorgevoerd.

De cijfers over lopende reintegratievoorzieningen die het CBS publiceerde op de site Waarstaatjegemeente.nl. zijn bijgewerkt tot en met het jaar 2017.  

De cijfers over netto arbeidsparticipatie die het CBS publiceerde op de site Waarstaatjegemeente.nl. zijn bijgewerkt tot en met het jaar 2017. Op basis van deze gegevens blijkt dat wij iets hoger scoren dan landelijk en de overige 100.000+ gemeenten.  

Het Rijk houdt in de septembercirculaire rekening met een toename van het aantal bijstandsuitkeringen. Dit is ook in de MPB 2018-2021 en in de eerder getoonde grafiek "uitstroom bijstandsontvangers naar werk en participatie" opgenomen.
Hoewel het bestand in de tweede helft van 2018 is gedaald wat ook landelijk de trend is, is het op dit moment de vraag of de daling daadwerkelijk zal doorzetten of dat de aannames in de MPB gelden.

De cijfers over werkloze jongeren die Verwey Jonker Instituut  publiceerde op de site Waarstaatjegemeente.nl. zijn bijgewerkt tot en met het jaar 2015